تیراندازی بنچ رست را میتوان به اختصار رشتهای از تیراندازی دانست که طی آن تیراندازان به وسیله تفنگهای بسیار دقیق در مسافتهای ثابت و مشخص ( تفنگ بادی در کلاسهای استاندارد 25متر برگزار میشوند) به سمت اهداف کاغذی استاندارد تیراندازی میکنند. در این رشته تیراندازان از روی میز (Bench) هایی که مختص این رشته هستند تیراندازی میکنند و تفنگها روی تکیهگاههای مخصوصی بنام رست (Rest) قرار میگیرند. این رستها میتوانند (رست جلو و عقب) با توجه به قوانین مسابقه جدا یا متصل به هم باشند (در کلاسهای 25 متر WRABF لایت ورمینت و هوی ورمینت، رستها نباید به هم متصل باشند).
این رشته در فضای باز برگزار میشود و تیراندازان روی میز تیراندازی میکنند.
یکی دیگر از تفاوت این رشته با سایر رشتههای تیراندازی، استفاده از دوربین برای هدف گیری دقیق است.
تقریبا تمام سلاحهای مورد استفاده در رشتههای مختلف بنچ رست سفارشی و بهینهسازی میشوند و تیراندازان این رشته در زمینه بهینهسازی سلاحهای خود و علوم مرتبط آگاهی دارند. بیشتر تیراندازان بنچ رست در سلاحهای گلوله زنی (center fire) مهمات خود را به صورت دستی و با توجه به بهینهسازیهای انجام شده روی سلاح خود آماده میکنند. در رشته سلاحهای ریم فایر (Rim fire) طبق قوانین، آماده سازی دستی مهمات توسط تیرانداز غیرمجاز است.
بنچ رست شامل کلاسها و رشتههای متفاوت دیگری در زمینه سلاحهای گلوله زنی و خفیف ریم فایر (rim fire & center fire) است مانند: رشتههای 1000 یارد، 500 و 300 یارد سنترفایر، بنچ رست جمع تیر (group shooting)، هانتر کلاس، ریم فایر (سلاحهای خفیف و کالیبر کوچک که خود نیز شامل کلاسهای متفاوتی است) اما لزوما همه این رشتهها زیر نظر فدراسیون جهانی نیستند و WRABF در تفنگ بادی تنها کلاس HV و LV را استاندارد میداند.
تیراندازی بنچ رست در رشتههای ذکر شده هر کدام تاریخچه جداگانهای دارند که شکل گیری آن و توسعه تجهیزات مربوط به آن رشته سالها طول کشیده و هم اکنون به عنوان یکی از رشتههای تیراندازی پرطرفدار محسوب میشود. شروع بنچ رست به صورت رقابتهای سازمان یافته و با قوانین مکتوب به سال 1948 در سواحل شرقی ایالات متحده شهر Johnstown و نیز در سواحل غربی نیویورک Puget Sounds برمیگردد.
در سال 1948 انجمن ملی بنچ رست ایالات متحدهه (NBRSA) به صورت رسمی در زمینه توسعه و معرفی این رشته و برگزاری رقابتهای رسمی آن فعالیت خود را آغاز کرد.
تجهیزات لازم برای این رشته عبارت بودند از میز و نیمکت برای نشستن و تیراندازی، رستهای جلویی که قابلیت تنظیم داشته باشند در ابتدا این تنظیم به صورت عمودی بود و نیز رستهای عقبی که به طور معمول از کیسههای شن استفاده میشد همچنین اهداف اولیه پیشبینی و توسعه داده شد که بیشتر به صورت جمع تیر (grouping) در 5 تیر انجام میشد.
این رشته در سال 1955 در استرالیا نیز با استقبال مواجه شد اما شروع اصلی آن در این کشور پس از سالها توسط آقای Harry Madden از Brisbane سیدنی اتفاق افتاد. ایشان رقابتهای این رشته را طبق قوانین NBRSA و قوانین داخلی استرالیا سازماندهی کرده و با نام انجمن ورزشهای تیراندازی استرالیا (Sporting Shooters Association of Australia) بنیان نهاد. استرالیا در این رشته از تیراندازی جایگاه ویژهای در رقابتهای جهانی دارد.
این ورزش در طول چندین دهه در کشورهای دیگری غیر از ایالات متحده مانند انگلستان، افریقای جنوبی، ایتالیا و آلمان نیز رشد و توسعه پیدا کرد و هم اکنون مسابقات جهانی بنچ رست در رشتههای متفاوت توسط WBSF) World Benchrest Shooting Federation) با 28 کشور عضو برگزار میشود. در این رقابتها 4 کلاس center fire وجود دارد و البته رقابتهایی در کلاسهای Experimental و غیررسمی نیز انجام میشود.
بیشتر بخوانید : آشنایی با تفنگ بادی گامو
تاریخچه تیراندازی بنچ رست ریم فایر و تفنگ بادی
توسعه تیراندازی بنچ رست در کالیبرهای کوچک به سالها قبل برمیگردد.
این رقابتها با استفاده از قوانین NBRSA (یا قوانین کشورهای برگزارکننده) و تفنگهای کالیبر 22. و 177. ریم فایر و بادی در اواخر دهه 80 برگزار میشد. این رشته تا اوایل دهه 90 در مقایسه با سنترفایرها توسعه جهانی نداشت و بیشتر در سطح باشگاهی در کشورهای مختلف انجام میشد. در رشته تفنگهای بادی ایالات متحده، انگلستان، آفریقای جنوبی، ایتالیا و استرالیا پیشرو بودند.
توسعه رقابتهای ذکر شده در طول دهه 90 و با قوانین متفاوتی در این کشورها ادامه یافت.
شروع قرن 21 دوران طلایی بنچ رست ریم فایر و بادی بود. در سالهای 2006 و 2007 برخی از این کشورها رقابتهایی بین تیراندازان خود از باشگاههای مختلف برگزار کردند.
مذاکراتی نیز برای یکسان سازی قوانین مرتبط با سلاحهای بادی و ریم فایر انجام شد که منجر به برنامهریزی برای برگزاری مسابقهای بینالمللی شد. این مسابقه که در واقع اولین دوره قهرمانی جهان در بنچ رست ریم فایر و بادی بود با قوانین مشخص و یکسان در سال 2008 به میزبانی کشور ایتالیا و در چند کلاس در رشتههای بادی و ریم فایر برگزار شد.
در زمان برگزاری این رقابتها، جلسهای با حضور 10 کشور شرکت کننده برگزار شد که ایجاد یک فدراسیون مستقل با قوانین یکسان برای برگزاری رقابتهای آینده زیر نظر این فدراسیون به تصویب حاضران رسید.
این فدراسیون با نام World Rimfire and Airrifle Benchrest Federation کار خود را با هدف ترویج رشته بنچ رست در سلاحهای ریم فایر و بادی در کشورهای جهان آغاز کرد.
طبق تصویب جلسه عمومی در سال 2008 اولین دوره مسابقات اروپایی و کاپ جهانی به میزبانی جمهوری چک در سال 2010 و دومین دوره مسابقات قهرمانی جهان در سال 2011 به میزبانی ایالات متحده برگزار شد.
رقابتهای اخیر و پیوستن کشورهای بیشتری از اروپا و آسیا و قاره آمریکا به این فدراسیون با برگزاری دومین دوره کاپ جهانی در سال 2013 و با حضور 20 کشور به میزبانی دوباره جمهوری چک همراه بود که در شناساندن این رشته بسیار مهم بود.
در این سال قوانین اولیه این فدراسیون بازنگری و تغییراتی در آن انجام شد و هم اکنون در اکثر کشورها حتی کشورهای غیرعضو، از قوانین WRABF به عنوان قوانین مرجع در رشته بنچ رست ریم فایر و بادی استفاده میشود.
طبق قوانین این فدراسیون، رقابتهای جهانی در رده کاپ جهانی و قهرمانی جهان و هر 4 سال یک بار برگزار میشود. کنفدراسیون اروپایی بنچ رست (ERABSF) نیز با برگزاری رقابتهای اروپایی تاثیر بسیار زیادی در پیشرفت این رشته و پیوستن دیگر کشورهای اروپایی به این فدراسیون داشته است.
هم اکنون WRABF با 32 عضو رسمی از 5 قاره جهان با هدف توسعه تیراندازی بنچ رست در کشورهای دیگر و برگزاری رقابتهایی در سطح کلاس جهانی و منطقهای به کار خود ادامه میدهد.
پس از برگزاری سومین دوره رقابتهای قهرمانی جهان در سال 2015 و با میزبانی استرالیا، کادر مدیریتی جدید انتخاب و منصوب شدند. در این انتخابات آقای ریچارد فرناندز نماینده فلیپین به عنوان دبیر این فدراسیون منصوب شدند. حضور ایشان و عضویت 5 کشور آسیایی فلیپین، تایلند، هند، ایران و ترکیه در این فدراسیون راه را برای برگزاری اولین دوره مسابقات آسیایی در این رشته فراهم کرده است.
قوانین بنچ رست در کلاسهای استاندارد 25 متر (LV&HV)
کلاس لایت ورمینت light Varmint :
- استفاده از هر نوع تفنگ بادی با سیستم لودینگ دستی و مکانیکی مجاز میباشد.
- سیستم قدرتی سلاح میتواند فنرپیستون یا تفنگ پی سی پی باشد.
- استفاده از قنداقهای سفارشی یا دست ساز مطابق با تصویر بالا مجاز است.
- نصب رگولاتور خارجی و داخلی، وزنه لوله، ایراستریپر سر لوله و پدهای زیر بچه قنداق مجاز است (این تجهیزات جانبی در وزن کلی تفنگ محاسبه میشود).
- محدودیتی برای اندازه و حجم مخزن هوا ((air cylinder وجود ندارد. (مخزن هوای جدا از تفنگ مجاز نیست و مخزن باید یکی از قطعات سلاح و در مجموع وزن کلی آن باشد. استفاده از مخزن دست ساز وغیر استاندارد مجاز نمیباشد.
- استفاده از دوربین با هر بزرگنمایی مجاز است.
- حداکثر 4.762 کیلوگرم وزن برای تفنگ به همراه متعلقات مجاز است.
- قدرت خروجی حداکثر تا 27/16 ژول مجاز است (میانگین 3 شلیک ).
- فاصله تیراندازی 25 متر است.
- کارت هدف 25 متر WRABF و سه کارت برای هر تیرانداز در مسابقه مورد استفاده قرار میگیرد.
- زمان 20 دقیقه برای هر کارت هدف در نظر گرفته شده است.
- کالیبرهای 0.177 – 0.2 – 0.22 با استفاده از گیج کالیبر 0.224. و قوانین WRABF امتیازدهی میشوند.
کلاس هیوی ورمینت Heavy Varmint :
استفاده از هر نوع تفنگ بادی با سیستم لودینگ دستی و مکانیکی مجاز می باشد.
سیستم قدرتی سلاح میتواند فنرپیستون یا PCP باشد.
استفاده از قنداقهای سفارشی یا دست ساز مطابق با تصویر بالا مجاز است.
نصب رگولاتور خارجی و داخلی، وزنه لوله، ایراستریپر سر لوله و پدهای زیر بچه قنداق مجاز است (این تجهیزات جانبی در وزن کلی تفنگ محاسبه می شود).
محدودیتی برای اندازه و حجم مخزن هوا ((air cylinder وجود ندارد. (مخزن هوای جدا از تفنگ مجاز نیست و مخزن باید یکی از قطعات سلاح و در مجموع وزن کلی آن باشد. استفاده از مخزن دست ساز وغیر استاندارد مجاز نمیباشد.
استفاده از دوربین با هر بزرگنمایی مجاز است.
حداکثر 6.803 کیلوگرم وزن برای تفنگ به همراه متعلقات مجاز است.
قدرت خروجی حداکثر تا 27/12 ژول مجاز است (میانگین 3 شلیک در مسابقات داخلی ملاک قرار می گیرد).
فاصله تیراندازی 25 متر است.
کارت هدف 25 متر WRABF و سه کارت برای هر تیرانداز در مسابقه مورد استفاده قرار میگیرد.
زمان 20 دقیقه برای هر کارت هدف در نظر گرفته شده است.
کالیبرهای 0.177 – 0.2 – 0.22 با استفاده از گیج کالیبر 0.224. و قوانین WRABF امتیازدهی میشوند.
امتیازدهی کلاس های استاندارد 25 متر ( LV & HV):
کارت هدف 25 متر مورد استفاده (قطع A3) که در کلیه کلاسهای 25 متر آزاد، هیوی ورمینت و لایت ورمینت (هر تیرانداز سه کارت) استفاده می شود.
هر کارت هدف از 25 باکس هدف امتیازی ( Scoring box ) تشکیل شده است. در داخل هر جعبه یک هدف با 6 رینگ از امتیاز 5 تا 10 قرار دارد، تیراندازی به این اهداف به هر تعداد مجاز بوده ولی برای هرجعبه از هدفهای امتیازی تنها یک شلیک مجاز است.
کلاس 50 متر آزاد:
- استفاده از هر نوع تفنگ بادی با سیستم دستی یا خودکار مجاز میباشد.
- سلاح میتواند فنرپیستون یا PCP باشد.
- استفاده از قنداقهای اصلی یا سفارشی و دست ساز مجاز است.
- نصب رگولاتور خارجی و داخلی، وزنه لوله، ایراستریپر سر لوله و پدهای زیر بچه قنداق مجاز است.
- محدودیتی برای اندازه و حجم مخزن هوا (air cylinder ) وجود ندارد. (مخزن هوای جدا از تفنگ مجاز نیست و مخزن باید یکی از قطعات سلاح و در مجموع وزن کلی آن باشد. استفاده از مخزن دست ساز وغیر استاندارد مجاز نمیباشد.
- استفاده از دوربین با هر بزرگنمایی مجاز است.
- محدودیتی برای حداکثر وزن تفنگ به همراه متعلقات وجود ندارد.
- قدرت خروجی حداکثر تا 45 ژول مجاز است.
- فاصله تیراندازی 25 متر است.
- سه کارت برای هر تیرانداز در مسابقه مورد استفاده و سنجش قرار میگیرد.
- زمان 20 دقیقه برای هر کارت هدف در نظر گرفته شده است.
- کالیبرهای 0.177 – 0.2 – 0.22 با استفاده از گیج کالیبر 0.224 اینچ و طبق قوانین WRABF امتیازدهی میشوند.
بیشتر بخوانید : آشنایی با شادو 1000
امتیازدهی کلاس 50 متر:
با توجه به متفاوت بودن کارت هدف در این کلاس با هدف کلاس 25 متر، قوانین زیر معیار ثبت امتیاز در این کلاس میباشند:
- برخورد به رینگ مرکزی X محاسبه میشود.
- تنها شلیکهایی که به داخل رینگ هدفهای اصلی برخورد کنند مورد محاسبه قرار میگیرند.
- برای شلیکهایی که بیرون از رینگهای امتیازی برخورد کند، تنها 4 امتیاز محاسبه میشود.
- برای هر هدف امتیازی تنها یک شلیک مجاز است.
- برای هر شلیک بیشتر از 25 شلیک مجاز، 10 امتیاز کسر جریمه محاسبه میشود.
- شلیکهای انجام شده به هدفهای قلق اگر از خط جدا کننده بالاتر و در بخش هدفهای امتیازی برخورد کند، به عنوان شلیک به هدفهای امتیازی محاسبه میشوند.
- بالاترین امتیاز 250 با 25X می باشد.
- پیش از این در مسابقات 50 متر تفنگ بادی در ایران از سیبل ریمفایر استفاده میشد که به لحاظ طراحی و سطح امتیاز قابل کسب برای تفنگ بادی استاندارد نبود لذا انجمن IRBR سیبل 50 متر تفنگ بادی را طراحی نموده و مورد استفاده قرار میدهد.
کلاس 75 یارد آزاد extreme:
- استفاده از هر نوع تفنگ بادی با سیستم دستی یا خودکار مجاز میباشد.
- سیستم قدرتی سلاح میتواند فنرپیستون یا PCP باشد.
- استفاده از قنداقهای اصلی یا سفارشی و دست ساز مجاز است.
- نصب رگولاتور خارجی و داخلی، وزنه لوله، ایراستریپر سر لوله و پدهای زیر بچه قنداق مجاز است ( این تجهیزات جانبی در وزن کلی تفنگ محاسبه میشود ) .
- محدودیتی برای اندازه و حجم مخزن هوا ( air cylinder ) وجود ندارد (مخزن هوای جدا از تفنگ مجاز نیست ومخزن باید یکی از قطعات سلاح و در مجموع وزن کلی آن باشد. استفاده از مخزن دست ساز وغیر استاندارد مجاز نمیباشد.
- استفاده از دوربین با هر بزرگنمایی مجاز است.
- محدودیتی برای حداکثر وزن تفنگ به همراه متعلقات وجود ندارد.
- قدرت خروجی سلاح محدودیتی ندارد.
- فاصله تیراندازی 75 یارد – 58/68 متر است.
- کارت هدف در این کلاس در اندازه 76 * 96 سانتیمتر بوده و شامل 25 هدف در پنج ردیف و 5 هدف قلق در قسمت پایینی کارت هدف است.
- برای هر تیرانداز یک کارت هدف و 30 دقیقه زمان برای تکمیل آن در نظر گرفته شده است که این زمان شامل اهداف قلق هم میشود.
- کارت هدف در این کلاس در اندازه 76 * 96 سانتیمتر بوده و شامل 25 هدف در پنج ردیف و 5 هدف قلق در قسمت پایینی کارت که با خطی از قسمت اهداف امتیازی جدا شده است می باشد 30 دقیقه زمان برای تکمیل این کارت برای تیراندازان در نظرگرفته شده است که شامل اهداف قلق هم میشود. شلیک به اهداف قلق به هر تعداد مجاز است اما تنها یک شلیک برای هر هدف امتیازی مجاز است. شلیک بیشتر از 25 شلیک مجاز به هدفهای امتیازی 10 امتیاز منفی دارد.
امتیازدهی کلاس 75 یارد :
با توجه به متفاوت بودن کارت هدف در این کلاس با هدف کلاس 25 متر، قوانین زیر معیار ثبت امتیاز در این کلاس میباشند :
- برخورد به رینگ مرکزی X محاسبه میشود.
- تنها شلیکهایی که به داخل رینگ هدفهای اصلی برخورد کنند مورد محاسبه قرار میگیرند.
- برای شلیکهایی که بیرون از رینگهای امتیازی برخورد کند، تنها 3 امتیاز محاسبه میشود.
- برای هر هدف امتیازی تنها یک شلیک مجاز است.
- برای هر شلیک بیشتر از 25 شلیک مجاز، 10 امتیاز کسر جریمه محاسبه میشود.
- شلیکهای انجام شده به هدفهای قلق اگر از خط جدا کننده بالاتر و در بخش هدفهای امتیازی برخورد کند، به عنوان شلیک به هدفهای امتیازی محاسبه میشوند.
- بالاترین امتیاز 250 با 25X میباشد.
تجهیزات جانبی و مشخصات
-
ساچمه :
ساچمههای مورد استفاده باید از جنس سرب و در کالیبرهای 0.177 – 0.2 – 0.22 اینچ باشند.
-
رستها Rests :
در کلاسهای استاندارد HV و LV رست جلو تنها باید قسمت جلویی قنداق تفنگ بچه قنداق forearm را پوشش دهد. رست پشتی تنها قسمت انتهایی قنداق را پوشش میدهد. هیچ کدام از دو رست نمیتواند به میز یا تفنگ یا به یکدیگر متصل باشند. هر دو بخش باید قابلیت حرکت مستقل از قسمت دیگر را داشته باشد.
الف: رست جلو Front Rest :
به طور کلی رست جلو محدودیتی از نظر وزن، مواد ساخته شده و نوع طراحی ندارد. رست جلو باید داری بخشی به صورت کیسه شن (( sand bag با جنس نرم و انعطافپذیر باشد. بخش جلویی تفنگ نباید با هیچ بخشی از رست به غیر از کیسه شن مذکور تماس داشته باشد به طوریکه پایین بچه قنداق باید با بخش بالایی کیسه شن ( sand bag ) برخورد داشته باشد.
رست جلو میتواند دارای تنظیمات حرکتی عمودی و افقی (vertical and horizontal ) با هر نوع عملکردی باشد.
ب: رست پشتی Rear Bag :
رست پشتی میتواند یک کیسه و یا مجموعهای از کیسههای حاوی شن یا ماسه باشد. کیسه پشتی در صورتی که تنظیم کننده عمودی یا افقی نداشته باشد ممکن است شامل یک ارتفاع دهنده عمودی vertical spacer نیز باشد. ارتفاع دهنده عمودی مورد استفاده نمیتواند دارای برجستگیهایی برای اتصال به بخش بالایی میز بوده و همچنین نمیتواند متصل به کیسه شن باشد. ارتفاع دهندهها میتوانند از جنس چوب یا لاستیک باشند.
ج : کیسه شن Sand Bag :
کیسههای شن باید از جنس چرم یا الیاف پارچه و از شن پر شده باشند. کیسه باید انعطاف پذیر باشد و قطر شنهای داخل آن نباید از 3 میلیمتر یا 0.12 اینچ بیشتر باشد. تنها در قسمت کف میتوان برای افزایش پایداری کیسه از شنهای درشتتراستفاده کرد. استفاده از کیسههایی که از چرم خشک و ضخیم، پلاستیک یا چوب با پوشش چرم ساخته شدهاند مجاز نیست. میتوان در سطح کیسهها از موادی استفاده کرد که جلوی سر خوردن و لغزیدن کیسه را میگیرند.
میتوان برای ثابت کردن سلاح تالک یا مواد و نوارهای ضد لغزش به کار برد.
نکته :
در کلاسهای آزاد (open) محدودیتی برای نوع رست و یک تکه بودن آن (متصل بودن رست جلو و عقب) وجود ندارد اما همچنان قفل نمودن سلاح داخل رست غیر مجاز و = DQ می باشد (قوانین بخش مهار سلاح در بند بعدی شامل کلاس آزاد نیز میگردد) .
-
مهار تفنگ:
در حین رقابت ( 75 یارد و 50 متر IRBR هیچ ساما این محدودیت نمیشوند) شرکتکنندهای مجاز به قفل نمودن سلاح داخل رست از طریق فک رست یا هر روش دیگری نیست و این اقدام در صورت تایید داوران منجر به DQ (سلب صلاحیت از ادامه مسابقه) میگردد .
زمانی که تفنگ بر روی رست جلو یا پشتی قرار دارد نباید با بالا آوردن تفنگ توسط داور، رستها نیز همراه با تفنگ بالا بیایند. تفنگ بوسیله گیره رست میتواند بسته باشد البته به طوری که حرکت جلو و عقب داشته و باعث مهار تفنگ نشود.
رست جلو یا پشتی نباید جلوی لگد و پس زنی تفنگ را بگیرند لذا هر لحظه ای که داور جهت تست ریکویل و آزاد بود حرکت سلاح روی رست به تیرانداز فرمان جدا شدن از سلاح را صادر نماید، تیرانداز پس از شلیک (در صورت لود بودن سلاح ) باید از سلاح جدا شود (بدون دستکاری در تجهیزات) و امکان تست را برای داور مهیا نماید. اتصال تجهیزات رست به میز مجاز نمیباشد.
-
کپسول هوا برای شارژ تفنگ :
کپسولهای مورد استفاده برای شارژ تفنگهای بادی باید از نظر استفاده ایمن باشند.( تاریخ انقضای معتبر و مشخص روی کپسولها درج شده باشد و همچنین فشار کاری شیر و بدنه یکی باشد). ایمنی کپسولها توسط افسر بازرسی تجهیزات در زمان تعیین شده برای بازرسی تجهیزات تیرانداز مورد ارزیابی قرار گرفته و تایید میشود.
-
تست کرنوگرافی :
تمامی سلاحهای مورد استفاده تیراندازان قبل از مسابقه توسط افسر بازرسی تجهیزات از نظر سرعت خروجی اعلام شده برای هر کلاس و با استفاده از دستگاه کرنوگراف مستقر در محل بازرسی مورد آزمایش قرار میگیرند.
منبع: تیراندازی بنچ رست ایران