مشخصات و شرایط جغرافیایی یکانات:
در تاریخ ۱۳۴۴/۷/۲۰ مراکان و یکانات بعنوان منطقه حفاظت شده تصویب گردید و پس از آگهی رسمی تحت حفاظت قرار گرفت. در سال ۱۳۴۶ منطقه یکانات از مراکان جدا گشت و مراکان با وسعتی معادل ۹۲۷۱۵ هکتار بر اساس مصوبه شماره یک شورای عالی شکاربانی و نظارت بر صید در تاریخ ۱۳۴۶/۶/۲ بعنوان منطقه حفاظت شده به تصویب رسید.
تا قبل از سال ۱۳۴۶ به علت چرای بی رویه احشام، قطع اشجار، شکار غیرقانونی و تبدیل علفزارها به زمین های کشاورزی و تخریب اراضی در این منطقه به شدت رو به افزایش بود ولی در سال ۱۳۴۶ پس از برخورداری از عنوان حفاظت شده و سعی و کوشش شکاربانان پوشش گیاهی منطقه احیا گردید و جمعیت های حیات وحش منطقه رو به فزونی نهاد به طوریکه در سال ۱۳۵۶ حدود ۳۰۰۰ راس کل و بز و ۴۰۰۰ راس قوچ و میش در این منطقه شمارش گردید.
متاسفانه در اوایل انقلاب اسلامی عده ای از افراد سودجو و فرصت طلب با اسلحه های غیرمجاز به شکار حیوانات پرداختند، مراتع به صورت غیرمجاز و با تراکم بیش از حد دام تعلیف گردیدند، در مقیاس وسیعی بسیاری از اراضی به زیر کشت انواع محصولات رفتند ولی در سال های آتی با حمایت های قانونی و مراقبت های شبانه روزی وضعیت زیستگاه ها بهبود یافت و بر جمعیت جانوران وحشی افزوده شد و همانند بسیاری از مناطق تحت حفاظت دیگر ۲۰ درصد منطقه در قالب سه منطقه امن به منظور حفظ گونه های گیاهی و جانوری با همکاری اداره کل منابع طبیعی مورد حفاظت شدید قرار گرفت.
در حال حاضر منطقه حفاظت شده مراکان با حدود ۴۰ سال سابقه حفاظت قانونی یکی از قدیمی ترین مناطق چهارگانه سازمان حفاظت محیط زیست کشور به شمار می رود.
بر اساس آخرین مساحت اعلام شده با استفاده از سیستم موقعیت زمینی (GPS) در سال ۱۳۸۲، مساحت منطقه حفاظت شده مراکان ۱۰۳,۹۸۳ هکتار می باشد.
منطقه حفاظت شده مراکان در حوزه شهرستان خوی واقع شده و غرب، جنوب و جنوب غرب شهر جلفا را تشکیل می دهد. مرز شمالی این منطقه رودخانه مرزی ارس و جمهوری آذربایجان می باشد.
این منطقه از شمال به رودخانه ارس، از جنوب به دشت فرسایشی رودخانه قطور چای، از غرب به دشت های کشاورزی قره ضیاالدین و از شرق به جاده اصلی که از جلفا منشعب شده و به سمت جنوب ادامه می یابد در امتداد خط لوله گاز محدود می شود و سد ارس در بخش شمال غربی منطقه واقع شده است.
حداقل ارتفاع منطقه ۷۲۰ متر در بخش شرقی و حداکثر ارتفاع منطقه ۲۱۰۰ متر در ارتفاعات کلیسای سنت استپانوس قرار دارد. به طور کلی دور تا دور منطقه حالت دشت و تپه ماهور بوده و ارتفاعات منطقه در بخش میانی آن قرار دارد.
بیشتر بخوانید: آشنایی با انواع تفنگ بادی چینی
گونه های شاخص جانوری یکانات:
پستانداران: مطالعه پستانداران در منطقه حفاظت شده مراکان منجر به شناسایی ۲۸ گونه از ۱۲ خانواده در ۵ راسته شده است که شاخص ترین آنها عبارتند از: قوچ و میش ارمنی، کل و بز، پلنگ، سیاه گوش، هامستر خاکستری، روباه، شغال، گربه وحشی، گراز، خرگوش، سمور ، هامستر و انواع جوندگان.
شاخص ترین گونه جانوری این منطقه نژاد خاص قوچ و میش ارمنی می باشد.
در جریان آخرین سرشماری در سال ۱۳۹۲ تعداد ۴۴۰۳ راس قوچ و میش ارمنی و کل و بز شامل تعداد ۲۰۰۶ راس قوچ و میش با ترکیب جنسی ۵۱۰ راس قوچ و ۱۴۹۶ راس میش و همچنین ۲۳۹۷ راس کل و بز با ترکیب جنسی ۴۸۷ راس کل و ۱۹۱۰ راس بز مورد سرشماری قرار گرفت.
پرندگان: در این منطقه تاکنون ۱۲۸ گونه پرنده متعلق به ۳۴ خانواده مورد شناسایی قرار گرفته است که از عمده ترین آنها می توان به: هما، عقاب طلایی، بالابان، کبک دری، تیهو، کبک چیل، کرکس مصری، دال، زاغ بور و … اشاره نمود.
خزندگان و ماهیان: از خزندگان و ماهیان منطقه نیز تاکنون ۳۴ گونه مورد شناسایی قرار گرفته است که از مهمترین آنها می توان به افعی البرزی، لاک پشت مهمیزدار غربی، ماهی اسبله و … اشاره نمود.